Ο Άγιος Φανούριος είναι ένας από τους πιο αγαπητούς και τιμώμενους αγίους στην Ελλάδα, συνδεδεμένος άρρηκτα με την εύρεση χαμένων αντικειμένων και την αποκάλυψη μυστικών. Η γιορτή του, στις 27 Αυγούστου, αποτελεί μια ξεχωριστή ημέρα για τους πιστούς, καθώς συνδυάζει τη θρησκευτική ευλάβεια με παραδοσιακά έθιμα, με κυριότερο την παρασκευή της φανουρόπιτας.
Η ιστορία του Αγίου Φανουρίου
Η ιστορία του Αγίου Φανουρίου οι πληροφορίες για τη ζωή του είναι περιορισμένες και προέρχονται κυρίως από την εύρεση της εικόνας του. Γύρω στο 1350 μ.Χ., κατά τις ανασκαφές για την ανακατασκευή των τειχών της Ρόδου, βρέθηκε στα ερείπια ενός παλαιού ναού μια εικόνα που απεικόνιζε έναν νεαρό στρατιώτη, τον οποίο οι πιστοί αναγνώρισαν ως άγιο. Η εικόνα έγραφε το όνομά του: «Ο Άγιος Φανούριος».
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Άγιος Φανούριος μαρτύρησε σε νεαρή ηλικία, υπομένοντας φρικτά βασανιστήρια για την πίστη του. Ο θρύλος λέει ότι η μητέρα του ήταν αμαρτωλή και σκληρή γυναίκα, γεγονός που τον πλήγωνε βαθιά. Γι’ αυτό, πριν πεθάνει, προσευχήθηκε στον Θεό να συγχωρήσει τη μητέρα του, ζητώντας από τους πιστούς να προσεύχονται για την ψυχή της. Έτσι, ο Άγιος Φανούριος συνδέθηκε όχι μόνο με την «εύρεση» (από το ρήμα «φαίνω») χαμένων αντικειμένων, αλλά και με την «αποκάλυψη» της μετάνοιας και της σωτηρίας.
Έθιμα και παραδόσεις στην Ελλάδα
Το πιο γνωστό έθιμο που συνοδεύει τη γιορτή του Αγίου Φανουρίου είναι η φανουρόπιτα.
Η φανουρόπιτα
Η φανουρόπιτα είναι ένα γλυκό κέικ ή πίτα, συνήθως νηστίσιμη, που φτιάχνεται την παραμονή της γιορτής του Αγίου Φανουρίου. Οι πιστοί τη φτιάχνουν και την προσφέρουν στην εκκλησία, όπου ο ιερέας τη διαβάζει και την ευλογεί.
Η φανουρόπιτα φτιάχνεται για να «φανερώσει» κάτι που επιθυμεί ο πιστός:
Χαμένα αντικείμενα: Είναι το πιο κλασικό αίτημα. Αν κάποιος έχει χάσει κάτι πολύτιμο, φτιάχνει φανουρόπιτα για να το βρει.
Υγεία και ευημερία: Πολλοί τη φτιάχνουν για την υγεία της οικογένειάς τους ή για να βρουν δουλειά.
Προσευχή για τη μητέρα του Αγίου: Πολλοί πιστοί φτιάχνουν φανουρόπιτα και ζητούν από τον Άγιο να «συγχωρέσει» τη μητέρα του, με την πίστη ότι και οι δικές τους επιθυμίες θα εισακουστούν.
Αφού ευλογηθεί η πίτα, ο κόσμος την παίρνει πίσω και τη μοιράζει σε συγγενείς, φίλους και γείτονες, λέγοντας τη φράση «Για συγχώρεση της μάνας του Αγίου Φανουρίου». Η πράξη αυτή συμβολίζει τη συγχώρεση, την καλοσύνη και την ελπίδα, αλλά και την κοινή πίστη των ανθρώπων.
